Η Τζιν Γκάρντνερ Μπάτεν (Jean Gardner Batten, 15 Σεπτεμβρίου 1909 – 22 Νοεμβρίου 1982) ήταν Νεοζηλανδή αεροπόρος.
Γεννημένη στη Ροτορούα, έγινε η πιο γνωστή διεθνώς Νεοζηλανδή της δεκαετίας του 1930, πραγματοποιώντας έναν πλήθος σόλο πτήσεων σε όλο τον κόσμο που έσπασαν ρεκόρ. Έκανε την πρώτη στην ιστορία σόλο πτήση από την Αγγλία στη Νέα Ζηλανδία το 1936.
Η Τζέιν Μπάτεν (που ονομάστηκε “Jane” κατά τη γέννησή της, όμως το όνομά της έγινε σύντομα σε “Jean”) ήταν κόρη του χειρουργού οδοντιάτρου Φρέντερι Μπάτεν και της Έλεν Μπάτεν (η μητέρα της έγινε ένθερμη υποστηρικτής της στην επιλογή της να ακολουθήσει την καριέρα του αεροπόρου). Είχε δύο μεγαλύτερα αδέλφια. Το 1913 η οικογένεια μετακόμισε στο Όκλαντ. Το 1924 η Μπάτεν γράφτηκε σε Κολέγιο θηλέων στη Ρεμουέρα στο Όκλαντ, όπου σπούδασε μπαλέτο και πιάνο. Αν και ήταν ταλαντούχα πιανίστας, σε ηλικία 18 ετών αποφάσισε να γίνει πιλότος όταν ο Αυστραλιανός πιλότος Charles Kingsford Smith την πήρε μαζί του σε μια πτήση στο Southern Cross αεροπλάνο του. Το 1929 η ίδια και η μητέρα της μετακόμισαν στην Αγγλία, για να ενταχθούν στη λέσχη London Aeroplane Club. Έκανε την πρώτη σόλο πτήση της το 1930 και είχε αποκτήσει την ιδιωτική και επαγγελματική άδειά της μέχρι το 1932, αφού δανείστηκε 500 £ για να πληρώσει τις 100 ώρες χρόνου πτήσης που απαιτούνταν από τον Φρεντ Τρούμαν, έναν Νεοζηλανδό πιλότο που υπηρετούσε στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία και που ήθελε να την παντρευτεί. Μετά την ολοκλήρωση της “Β” άδειάς της το Δεκέμβριο του 1932, άφησε τον Τρούμαν και στράφηκε προς τον Victor Dorée, ο οποίος δανείστηκε 400 £ από τη μητέρα του για να αγοράσει στην Μπάτεν ένα διπλάνο Gipsy Moth. Σύμφωνα με το NZ History Online «το να μαζεύει χρήματα εκμεταλλευόμενη τις σχέσεις της με τους άνδρες, ήταν ένα θέμα που συνεχίστηκε σε όλη την καριέρα της.»
Η Μπάτεν έκανε δύο ανεπιτυχείς προσπάθειες να νικήσει το χρόνο της Έιμι Τζόνσον στην Αυστραλία. Τον Απρίλιο του 1933 χτύπησε δύο αμμοθύελλες πριν ο κινητήρας σταματήσει και καταστραφεί το αεροσκάφος της. Εκείνη προσγειώθηκε κοντά στο Καράτσι. Επιστρέφοντας στο Λονδίνο δεν θα μπορέσει να πείσει τον Dorée για να της αγοράσει άλλο αεροσκάφος, έτσι στράφηκε στην πετρελαϊκή εταιρεία Castrol, η οποία της αγόρασε ένα μεταχειρισμένο Gipsy Moth για 240 £. Έκανε ακόμα μια προσπάθεια τον Απρίλιο του 1934, αλλά ξέμεινε νύχτα από καύσιμα στα περίχωρα της Ρώμης. Συνετρίβη σε ένα λαβύρινθο ραδιοφωνικών κεραιών, κόβοντας σχεδόν το χείλος της. Το αεροπλάνο επισκευάστηκε και αυτή πέταξε πίσω στο Λονδίνο, όπου δανείστηκε τα κάτω φτερά από το αεροσκάφος του αρραβωνιαστικού της χρηματιστή Edward Walter, για μια τρίτη απόπειρα.
Τον Μάιο του 1934, η Μπάτεν πέταξε σόλο με επιτυχία από την Αγγλία στην Αυστραλία με το Gipsy Moth. Το ταξίδι της, των 14 ημερών και 22 ωρών, έσπασε το υπάρχον μέχρι τότε ρεκόρ της πτήσης Αγγλία-Αυστραλία της Αγγλίδας αεροπόρου Έιμι Τζόνσον με διαφορά πάνω από τέσσερις ημέρες. Για αυτό της το επίτευγμα και για τις επόμενες πτήσεις ρεκόρ, της απονεμήθηκε το Harmon Trophy τρεις φορές (1935, 1936, 1937). Επίσης έλαβε ένα συμβόλαιο χορηγίας από την πετρελαϊκή εταιρεία Castrol. Το βιβλίο της Μπάτεν σχετικά με το σόλο ταξίδι της, εκδόθηκε από τους Jackson and O’Sullivan Ltd το 1934. Η Μπάτεν ταξίδεψε με πλοίο προς τη Νέα Ζηλανδία μαζί με το αεροσκάφος της Gipsy Moth (το οποίο δεν μπορούσε να πετάξει καταμήκος της θάλασσας της Τασμανίας και έκανε μια εναέρια περιοδεία έξι εβδομάδων εκεί πριν επιστρέψει στην Αγγλία.
Το αεροσκάφος Percival Gull Six με το οποίο η Μπάτεν έκανε ρεκόρ, μετονομάστηκε σε Jean και το νέο του όνομα αναγραφόταν στο κάλυμμα του κινητήρα σε αεροπορική επίδειξη στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1954.
Μετά την πρώτη πτήση της στην Αυστραλία, αγόρασε ένα Percival Gull Six μονοπλάνο G-ADPR, το οποίο ονομάστηκε Jean. Το 1935 έκανε παγκόσμιο ρεκόρ πετώντας από την Αγγλία στη Βραζιλία με το Percival Gull, για το οποίο της απονεμήθηκε το μετάλλιο του Τάγματος του Σταυρού του Νότου, κάνοντάς της το πρώτο πρόσωπο εκτός Βασιλείας να έχει τιμηθεί με αυτόν τον τρόπο. Το 1936 έκανε ακόμα ένα παγκόσμιο ρεκόρ με τη σόλο πτήση της από την Αγγλία προς τη Νέα Ζηλανδία. Στη γενέτειρα της τη Ροτορούα τιμήθηκε από τους ντόπιους Μαορί, όπως είχε γίνει και μετά το ταξίδι της το 1934. Της δόθηκε ένας μανδύας με φτερό αρχηγού και ο τίτλος της Hine-o-te-Rangi (Κόρη των ουρανών). Στην Μπάτεν έγινε Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (CBE) το 1936 και της απονεμήθηκε επίσης ο Σταυρός του Ιππότη της Γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής το ίδιο έτος. Επίσης το 1936, για δεύτερη συνεχή χρονιά, η Μπάτεν τιμήθηκε και πάλι με το βραβείο Britannia Trophy της Royal Aero Club Britannia για τις περισσότερες αξιέπαινες επιδόσεις στον τομέα της αεροπορίας κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.
Το 1938 τιμήθηκε με το μετάλλιο του Fédération Aéronautique Internationale την υψηλότερη τιμή της αεροπορίας. Ήταν η πρώτη γυναίκα που λάμβανε αυτό το μετάλλιο. Καθ ‘όλη τη δεκαετία του 1930 ήταν πολύ κοινωνική και έγινε φίλη με πολλούς άλλους διεθνείς αεροπόρους, όπως αυτή περιγράφει στην αυτοβιογραφία της.
Με το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έληξαν οι ιπτάμενες περιπέτειες της Μπάτεν. Το αεροσκάφος της Gull επιστρατεύτηκε και δεν της επιτρεπόταν να το πιλοτάρει. Κατά τη διάρκεια του πολέμου απασχολήθηκε δίνοντας διαλέξεις στην Αγγλία για να συγκεντρώσει χρήματα για όπλα και αεροπλάνα, αλλά οι ημέρες της ως πιλότος είχαν τελειώσει. Μετά τον πόλεμο αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή, εκτός από λίγες επετειακές εμφανίσεις.
Η Μπάτεν απομονώθηκε και έζησε σε διάφορα μέρη του κόσμου με τη μητέρα της μέχρι το θάνατο της μητέρας της το 1965. Το 1977 ήταν το τιμώμενο πρόσωπο κατά την έναρξη του Aviation Pioneers Pavilion στο Μουσείο Μεταφορών και Τεχνολογίας του Ώκλαντ, επιστρέφοντας μετά στο σπίτι της στην Ισπανία. Το 1982 δαγκώθηκε από ένα σκυλί στη Μαγιόρκα. Αρνήθηκε θεραπεία και η πληγή μολύνθηκε. Πέθανε μόνη της σε ένα ξενοδοχείο στη Μαγιόρκα από επιπλοκές από το δάγκωμα του σκύλου και θάφτηκε στις 22 Ιανουαρίου 1983. Θάφτηκε με το μεσαίο όνομά της Γκάρντνερ, ως άπορη, στη Μαγιόρκα το 1983 (ήταν στο νησί μόνο για μια εβδομάδα και δεν ήξεραν ποια ήταν). Την ανακάλυψαν πέντε χρόνια αργότερα. Έτσι ο κόσμος και οι συγγενείς της, δεν γνώριζαν για τον θάνατό της μέχρι το Σεπτέμβριο του 1987.
Η αυτοβιογραφία της Μπάτεν, My Life, δόθηκε στη δημοσιότητα από τον George G. Harrap το 1938 και είναι διαθέσιμη στο ίντερνετ από το τμήμα New Zealand Electronic Text Centre της βιβλιοθήκης του πανεπιστημίου Victoria University of Wellington. Μια εκτενής έκδοση εκδόθηκε με τον τίτλο Alone in the Sky’ από τον N.Z. Technical books το 1979.
Λόγω της εντυπωσιακής και λαμπερής εμφάνισής της σε δεξιώσεις (πάντα είχε μαζί της ένα λευκό φόρεμα από μετάξι στις ρεκόρ-πτήσεις της και πάντα διόρθωνε το κραγιόν της πριν να βγει από το αεροσκάφος της) και της μετέπειτα μοναχικής ζωής της, η Μπάτεν έγινε γνωστή ως η “Γκρέτα Γκάρμπο των αιθέρων”. Τον Οκτώβριο του 2008, γράφτηκε ένα μιούζικαλ με τίτλο Γκάρμπο των Ουρανών από τον Paul Andersen-Gardiner και τη Ρεβέκκα Hornblow και έκανε την πρεμιέρα του στο Opunake από τους Opunake Players στο Lakeside Playhouse. Βασίστηκε στη βιογραφία του Ian Mackersey.
Κληρονομιά
Το αεροσκάφος Percival Gull της Μπάτεν εκτίθεται στον τερματικό σταθμό Jean Batten του Αεροδρομίου του Ώκλαντ
Αναμνηστικά πάνελ για την Μπάτεν στο Αεροδρόμιο του Ροτορούα
Άγαλμα της Τζιν Μπάτεν στο Αεροδρόμιο του Ώκλαντ
Τα κτήρια των κοιτώνων στο Macleans College, στο Howick Intermediate, στο Pukekohe Intermediate School, στο Westlake Girls High School, στο Southland Girls’ High School, στο Forrest Hill School, στο Tauranga Girls’ College και στο Wellington Girls’ College έχουν πάρει το όνομά τους από αυτήν, καθώς και το Μπάτεν (Μπλε) Κτήριο στο Orewa College και το σύστημα whanau του Aorere College στο Νότιο Ώκλαντ. Ένα δημοτικό σχολείο στο Mangere έχει πάρει το όνομά της όπως και δρόμοι στο Ώκλαντ, στο Κράιστσερτς, στο Mount Maunganui, στο Ουέλλινγκτον, στο Ουέλλινγκτον του Λονδίνου και στη γενέτειρά της Ροτορούα. Το ιστορικό κτίριο Jean Batten στη γωνία των δρόμων Fort και Shortland στο Ώκλαντ έχει ενσωματωθεί στο νέο κτήριο της έδρας της Τράπεζας της Νέας Ζηλανδίας και το International Terminal του Αεροδρομίου του Ώκλαντ επίσης φέρει το όνομά της. Το αεροσκάφος Percival Gull G-ADPR με το οποίο έκανε το πρώτο της σόλο ταξίδι από την Αγγλία στη Νέα Ζηλανδία το 1936 καθώς και πολλά άλλα ταξίδια που έσπασαν ρεκόρ τώρα βρίσκεται κρεμασμένο στο Jean Batten International Terminal.
Ένα χάλκινο γλυπτό της Μπάτεν βρίσκεται στο κεντρικό τερματικό σταθμό του Regional Airport Rotorua και αναμνηστικά πάνελ έχουν τοποθετηθεί στο κτίριο. Ένα μικρό πάρκο στο κέντρο της πόλης Ροτορούα έχει το όνομά της.
Τον Σεπτέμβριο του 2009, ένα Qantas Boeing 737 ZK-ZQA, το πρώτο Διεθνής κατάταξης αεροσκάφους του είδους του και ένα Qantas 75ου 737 ονομάστηκαν Μπάτεν.
Επίσης, το Σεπτέμβριο του 2009, ένας δρόμος στην περιοχή της Πάλμα, όπου πέθανε η Μπάρτεν μετονομάστηκε σε Carrer de Jean Batten, ή οδός Jean Batten.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 η Britannia λειτούργησε ένα 737-200 G-BGYL, ονόματι Jean Batten. Αργότερα συνετρίβη στον Παναμά, αφού είχε πουληθεί στη COPA.
Το 2016, η Google Doodle τιμά τα 107α γενέθλιά της.
Μεγάλες πτήσεις
- 1934 – Αγγλία – Αυστραλία (ρεκόρ γυναικών): 16.900 χιλιόμετρα σε 14 ημέρες 22 ώρες 30 λεπτά, καταρρίπτοντας το ρεκόρ της Έιμι Τζόνσον με διαφορά τεσσάρων ημερών.
- 1935 – Αυστραλία – Αγγλία σε 17 ημέρες 15 ώρες. Η πρώτη γυναίκα που πραγματοποίησε την πτήση επιστροφής.
- 1935 – Αγγλία – Βραζιλία: 8000 χλμ (5000 μιλ.) σε 61 ώρες 15 λεπτά, κάνοντας νέο παγκόσμιο ρεκόρ για οποιοδήποτε τύπο αεροπλάνου. Επίσης το γρηγορότερο πέρασμα του Νότιου Ατλαντικού Ωκεανού, σε 13 1⁄4 ώρες και η πρώτη γυναίκα που πραγματοποίησε την πτήση Αγγλία-Νότια Αμερική.
- 1936 – Αγγλία-Νέα Ζηλανδία. Παγκόσμιο ρεκόρ για κάθε τύπο: 22,891 χλμ. σε 11 ημέρες 45 λεπτά σε συνολικό χρόνο, συμπεριλαμβανομένου 2 1⁄2 ημέρες στο Σίδνεϊ.