Η Νίνα Σιμόν (Nina Simone, πραγματικό όνομα Γιουνίς Καθλίν Γουέιμον, Eunice Kathleen Waymon, 21 Φεβρουαρίου 1933 – 21 Απριλίου 2003) ήταν Αμερικανίδα τραγουδίστρια, στιχουργός και πιανίστρια.
Αν και οι ειδικοί την κατατάσσουν στους καλλιτέχνες της τζαζ μουσικής, η ίδια δεν αποδέχτηκε ποτέ αυτή την τυποποίηση. Από γενική άποψη το έργο της καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, από τη μπλουζ, την rhythm and blues έως τη σόουλ μουσική. Η φωνή της χαρακτηρίζεται από πάθος, μεγάλες αναπνοές και τρέμουλο.
Η Σιμόν γεννήθηκε στην πόλη Τράιον της Νότιας Καρολίνας, ήταν το έκτο από τα οκτώ παιδιά πολυμελούς οικογένειας. Όπως πολλοί άλλοι Μαύροι τραγουδιστές, επηρεάστηκε όταν ήταν παιδί από την περίφημη μεσόφωνο του λυρικού ρεπερτορίου Μάριαν Άντερσον και άρχισε να τραγουδάει στην τοπική της εκκλησία, φανερώνοντας παράλληλα πλούσιο ταλέντο και ως πιανίστρια. Ένα περιστατικό εκείνης της περιόδου, συνέβαλε στη μετέπειτα ανάμειξή της στο κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα: στην πρώτη της δημόσια εμφάνιση στο πιάνο, σε ηλικία δέκα ετών, οι γονείς της, οι οποίοι είχαν πιάσει θέσεις στην πρώτη σειρά, υποχρεώθηκαν με τη βία να μετακινηθούν, για να καθίσουν Λευκοί.
Σε ηλικία 17 ετών μετακόμισε στη Φιλαδέλφεια της Πενσιλβάνια, όπου έδινε μαθήματα και συνόδευε στο πιάνο την ερμηνεία διαφόρων τραγουδιστών. Χάρις την οικονομική συνεισφορά δωρητών, άρχισε σπουδές πιάνου στην περίφημη Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης. Ωστόσο, η έλλειψη πόρων την ανάγκασε να τα παρατήσει και να εγκαταλείψει το όνειρό της να γίνει η πρώτη Αφρο-αμερικανή σολίστας πιάνου. Αργότερα προσπάθησε να εισαχθεί στο ιδιαίτερα απαιτητικό Curtis Institute της Φιλαδέλφεια, αλλά απορρίφθηκε. Η ίδια πίστευε ότι αυτό έγινε λόγω της φυλετικής της καταγωγής.
Στη συνέχεια στράφηκε στη μπλουζ και την τζαζ μουσική. Το 1954 άρχισε να εμφανίζεται σε νυχτερινό κέντρο της Ατλάντικ Σίτι με το καλλιτεχνικό όνομα “Νίνα Σιμόν”. Το “Νίνα” – στα ισπανικά “κορίτσι” – ήταν το παρατσούκλι που της κόλλησε ο φίλος της ενώ το «Σιμόν» προήλθε από το όνομα της Γαλλίδας ηθοποιού Σιμόν Σινιορέ. Άρχισε να γίνεται γνωστή στο ευρύτερο κοινό το 1959 ερμηνεύοντας σε διασκευή το “I Loves You Porgy” (από το μιούζικαλ Porgy And Bess) του Τζωρτζ Γκέρσουϊν, το οποίο ήταν και η μοναδική της επιτυχία που θα εισερχόταν στο αμερικανικό Top 40. Ακολούθησε το “My Baby Just Cares For Me” (το οποίο επανήλθε ως επιτυχία τη δεκαετία του 1980, όταν χρησιμοποιήθηκε σε τηλεοπτικές διαφημίσεις του αρώματος Chanel No. 5).
Κατά τη δεκαετία του 1960 η Σιμόν αναμείχθηκε στο κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα και ηχογράφησε μία σειρά στρατευμένων τραγουδιών, όπως τα “To Be Young, Gifted And Black” (που έγινε αργότερα μεγάλη επιτυχία σε εκτέλεση της Αρίθα Φράνκλιν) “Blacklash Blues”, “Mississippi Goddam” (με αφορμή τη δολοφονία του Μαύρου αγωνιστή Μέντγκαρ Έβερς και την έκρηξη βόμβας σε εκκλησία, στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα, όπου σκοτώθηκαν τέσσερα Μαύρα παιδιά), “I Wish I Knew How It Would Feel To Be Free” και το “Pirate Jenny” του Κουρτ Βάιλ (από την Όπερα της Πεντάρας).
Το 1961, η Νίνα Σιμόν ηχογράφησε μια εκτέλεση του παραδοσιακού τραγουδιού «House Of The Rising Sun», ένα τραγούδι το οποίο αργότερα ηχογράφησε και ο Μπομπ Ντίλαν, ενώ έγινε μεγάλη επιτυχία από τους Animals. Στα τραγούδια για τα οποία είναι διάσημη περιλαμβάνονται το “I Put A Spell On You” (η αυθεντική εκτέλεση είναι του ‘Screamin’ Jay Hawkins), το “Here Comes The Sun” των Beatles, και το “Four Women”. Η Σιμόν ήταν πολυδιάστατη ως καλλιτέχνης και αυτό ήταν έκδηλο στο σύνολο της μουσικής της, που συχνά είχε την απλότητα της παραδοσιακής μουσικής. Σε μία και μόνη συναυλία, μπορούσε με ευκολία να περνάει από γκόσπελ ήχους σε μπλουζ και τζαζ, και από κομμάτια όπως το “For All We Know”, σε κομμάτια εμποτισμένα με κλασσικές ευρωπαϊκές επιρροές. Στην κινηματογραφική επιτυχία του Νόρμαν Τζούισον, “The Thomas Crown Affair” του 1968, με πρωταγωνιστές τον Στιβ Μακ Κουίν και τη Φέη Ντάναγουεϊ, ξεχώριζε το τραγούδι“Sinner Man” και έφερε τη μουσική της Νίνα Σιμόν κοντά σε ένα ευρύτερο κοινό.
Το 1971 η Σιμόν έφυγε από τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά από διαφορές που είχε με ατζέντηδες, δισκογραφικές εταιρίες αλλά και τις φορολογικές Αρχές, επικαλούμενη ως αιτία τον ρατσισμό. Έτσι, επιστρέφοντας το 1978, συνελήφθη για φοροδιαφυγή, αφού είχε αρνηθεί να καταβάλει φόρους αρκετών ετών, ως διαμαρτυρία για τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Έζησε σε διάφορες χώρες της Καραϊβικής, της Αφρικής και της Ευρώπης, συνεχίζοντας τις εμφανίσεις και μετά τα εξήντα της. Τη δεκαετία του 1980 εμφανιζόταν τακτικά στο τζαζ κλαμπ Ronnie Scott’s στο Λονδίνο.
Στη μουσική βιομηχανία είχε αποκτήσει τη φήμη ανθρώπου δύσκολου στη συνεννόηση και με εκρηκτικό χαρακτήρα, χαρακτηρισμός για τον οποίο η ίδια διαφωνούσε σθεναρά. Είναι χαρακτηριστικό ένα περιστατικό που συνέβη το 1995, όταν έριξε εναντίον του γιου ενός γείτονά της με αεροβόλο όπλο, επειδή γελούσε και την εμπόδιζε να αυτοσυγκεντρωθεί. Αν και η παρουσία της επί σκηνής είχε κάπως απόμακρο και αλαζονικό ύφος, στα μετέπειτα χρόνια η Σιμόν έδειχνε να απολαμβάνει ιδιαίτερα να επικοινωνεί με το ακροατήριο, με διηγήσεις συχνά χιουμοριστικών περιστατικών από την καριέρα της και τη μουσική και ερμηνεύοντας κομμάτια κατά παραγγελία των θαυμαστών της. Το μεγαλοπρεπές της παρουσιαστικό και η επιβλητική της παρουσία πάνω στη σκηνή, χάρισαν στη Σιμόν τον τίτλο της “Αρχιέρειας της Σόουλ”.
Κινηματογραφικές ταινίες όπως το Point Of No Return του 1993, το “Romeo And Juliet” του 1996 και το “The Thomas Crown Affair” του 1999 (ριμέικ της ταινίας του 1968), περιλάμβαναν μερικά από τα τραγούδια της, παρουσιάζοντας στη νεότερη γενιά την εκφραστική μουσική της.
Παντρεύτηκε και χώρισε δύο φορές. Ο πρώτος της γάμος, το 1958 με τον Ντον Ρος, διήρκεσε μόλις ένα χρόνο. Το 1960 ήταν η σειρά του Άντυ Στρουντ, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη, τη Λίζα. Ωστόσο, θα πάρουν διαζύγιο το 1970.
Το 1993, εγκαταστάθηκε κοντά στο Αιξ-αν-Προβάνς, στη νότια Γαλλία. Απεβίωσε στον ύπνο της, στο Καρρύ-λα-Ρουέτ το 2003. Η αυτοβιογραφία της Σιμόν με τίτλο I Put A Spell On You (ISBN 0-306-80525-1) εκδόθηκε το 1992.
Δισκογραφία
- 1958 “Jazz as played in an exclusive side street club” (BETHLEHEM)
- 1959 “Nina Simone And Her Friends” (BETHLEHEM)
- 1959 “The Amazing Nina Simone” (COLPIX)
- 1959 “Nina Simone At Town Hall” (COLPIX)
- 1960 “Nina Simone At Newport” (COLPIX)
- 1961 “Forbidden Fruit” (COLPIX)
- 1962 “Nina Simone At The Village Gate” (COLPIX)
- 1962 “Nina Simone Sings Ellington” (COLPIX)
- 1963 “Nina Simone At Carnegie Hall” (COLPIX)
- 1964 “Folksy Nina” (COLPIX)
- 1964 “Nina Simone In Concert” (PHILIPS)
- 1964 “Broadway Blues Ballads” (PHILIPS)
- 1965 “I Put A spell On You” (PHILIPS)
- 1965 “Pastel Blues” (PHILIPS)
- 1966 “Nina Simone With Strings” (COLPIX)
- 1966 “Let It All Out” (PHILIPS)
- 1966 “Wild Is The Wind” (PHILIPS)
- 1967 “High Priestress of Soul” (PHILIPS)
- 1967 “Nina Simone Sings The Blues” (RCA)
- 1967 “Silk & Soul” (RCA)
- 1968 “‘Nuff Said!” (RCA)
- 1969 “Nina Simone And Piano!” (RCA)
- 1969 “To Love Somebody” (RCA)
- 1970 “Black Gold” (RCA)
- 1971 “Here Comes The Sun” (RCA)
- 1972 “Emergency Ward” (RCA)
- 1974 “It is Finished” (RCA)
- 1978 “Baltimore” (CTI)
- 1982 “Fodder On My Wings” (CARRERE)
- 1985 “Nina’s Back” (VPI)
- 1987 “Let It Be Me” (VERNE)
- 1988 “Live At Ronnie Scott’s” (HENDRING-WADHAM)
- 1993 “A Single Woman” (ELEKTRA))
- 1994 “The Rising Sun Collection: Nina Simone” (JUST A MEMORY RECORDS)
- 1999 “Live At Ronnie Scott’s” (METEOR)
Βιβλιογραφία
- I Put a Spell on You: The Autobiography of Nina Simone, New York: Pantheon, 1991, ISBN 0-679-41068-6